ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΤΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΥΤΥΧΟΥΣ (ΕΥΤΥΧΙΟΥ)

στα Τσισκιανά Σελίνου

Πριν από λίγο καιρό κυκλοφόρησε ένα βιβλίο του Γιάννη Τζεμανάκη, συνταξιούχου εκπαιδευτικού, με τίτλο «Το προσκύνημα του Αγίου Ευτυχούς (Ευτυχίου) στα Τσισκιανά Σελίνου».

Ο συγγραφέας κατάγεται από το χωριό αυτό και είναι γνωστό ότι τα τελευταία χρόνια πρωτοστάτησε στο να γίνουν μεγάλης έκτασης εργασίες συντήρησης και διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου, στην εκκλησία του Αγίου Ευτυχίου, που γιορτάζει στις 24 Αυγούστου.

Στην αρχή του βιβλίου βρίσκουμε ένα κείμενο του μακαριστού μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου Ειρηναίου, καθώς και χαιρετισμό του σημερινού μητροπολίτη, του σεβασμιότατου κ. Αμφιλοχίου.

Στη συνέχεια ο συγγραφέας παρέχει τις αναγκαίες διευκρινίσεις σχετικά με το ποιο είναι το σωστό όνομα του Αγίου, που τιμάται στην εκκλησία αυτή. Για το θέμα αυτό παρουσιάζει τις διάφορες απόψεις και μαρτυρίες ( Φουρναράκης , Μαδεράκης, Σειστάκης) αλλά και του μακαριστού Μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου κυρού Ειρηναίου ο οποίος τον ομολογεί ως ναό του Αγίου Ευτυχούς. Στη συνέχεια καταγράφει και σημειώνει πως η εκκλησία τιμά 2 Αγίους με το όνομα Ευτυχής και 15 με το όνομα Ευτύχιος, τους οποίους και παραθέτει για να τους γνωρίσουμε. Ετσι μας κάνει γνωστό ότι το σωστό όνομα του Αγίου που τιμάται στις 24 Αυγούστου και επομένως σε αυτόν είναι αφιερωμένος ο ιερός ναός στα Τσισκιανά, είναι του Αγίου μάρτυρος Ευτυχούς, μαθητού του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου και του Αγίου Αποστόλου Παύλου. Παράλληλα όμως γράφει: «Εξάλλου και σε ότι αφορά το όνομα «Ευτύχιος» η «Ευτυχής», θέλουμε να επισημάνουμε ότι η δύναμη του λάθους ή και της συνήθειας είναι, πολλές φορές ακατανίκητη. Στο Σέλινο ο Αγιος ακούγεται ως άγιος Ευτύχης αλλά και ως ‘Αγιος Ευτύχιος».

Σε ένα από τα κεφάλαια που ακολουθούν γίνεται αναφορά σε περιστατικά που προσκυνητές ζήτησαν και έλαβαν τη βοήθεια του Αγίου στην επίλυση σοβαρών προβλημάτων τους. Επίσης αναφέρεται και η θαυματουργική παρέμβαση του Αγίου σε διάφορες άλλες περιπτώσεις.

Σε άλλο σημείο του βιβλίου δίδονται πληροφορίες για την κατασκευή του ιερού ναού, καθώς και για τις παμπάλαιες τοιχογραφίες που υπάρχουν σε αυτόν.

Μέσα στις 140 σελίδες του εικονογραφημένου με έγχρωμες φωτογραφίες βιβλίου, υπάρχει ύλη για πολλά θέματα σχετικά με τον Άγιο και τον ιερό του ναό στα Τσισκιανά.

Ενα κεφάλαιο που εντυπωσιάζει αναφέρεται στις βαφτίσεις που έγιναν στο ναό αυτό . Όπως διαβάζουμε στο βιβλίο: «Ο αριθμός των βαπτίσεων που έχουν γίνει διαχρονικά στο ναό του Αγίου Ευτυχούς (Ευτυχίου), αναμφίβολα ξεπερνά κάποιες χιλιάδες που είναι αδύνατον να βρεθούν και να καταγραφούν». Για τις βαφτίσεις που τελέστηκαν, γίνεται παρουσίαση μερικών πολύ παλαιών σχετικών δημοσιευμάτων, αλλά και στοιχεία από το βιβλίο βαπτίσεων της Ενορίας Καμπανού (1971-1987) και Σκάφης (1971-2020), Ροδοβανίου , Σέμπρωνα και πλήθος προσωπικών μαρτυριών. Ετσι βρίσκουμε ένα μεγάλο πλήθος από άτομα που βαπτίστηκαν εκεί, τα περισσότερα των οποίων πήραν το όνομα Ευτύχιος η Ευτυχία.

Στο τελευταίο μέρος του βιβλίου υπάρχουν αρκετά στοιχεία από τη μεγάλη προσπάθεια που έγινε για τη συντήρηση και ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου του ιερού ναού, που τελικά μπόρεσε και ολοκληρώθηκε με επιτυχία.

Εγώ θυμάμαι από τότε που ήμουν μικρός, ότι το προσκύνημα του Αγίου Ευτυχίου, όπως το λέγαμε, ήταν ένα από τα κυριότερα στην επαρχία Σελίνου. Πλήθος από προσκυνητές πήγαιναν κάθε χρόνο στο πανηγύρι του Αγίου. Τον θεωρούσαμε Άγιο θαυματουργό, και γι αυτό οι περισσότερες οικογένειες της ευρύτερης περιοχής έδιναν το όνομα του σε παιδιά τους. Αυτό συνέβη και στην πολυμελή οικογένεια του πατέρα μου, που έδωσε το όνομα Ευτύχης και Ευτυχία σε 2 από τα παιδιά του.

Ο Γιάννης Τζεμανάκης, πέραν των όσων έκανε για να συντηρηθεί και αναμορφωθεί ο χώρος του ιερού ναού, έγραψε ένα πολύ ωραίο βιβλίο, σίγουρα καταβάλλοντας μεγάλο κόπο για να συγκεντρώσει τα στοιχεία που περιλαμβάνονται σε αυτό.

Σημειώνεται ότι οι εισπράξεις από την πώληση του βιβλίου διατίθενται για τη συντήρηση και ανάδειξη του ναού, όπως σαφώς αναγράφεται στις πρώτες σελίδες του βιβλίου.

Συγχαίρω τον συγγραφέα, που είναι και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Επιστημόνων Σελίνου. Εύχομαι, χρησιμοποιώντας τις ιδιαίτερες ικανότητες του, να συνεχίσει να γράφει βιβλία που αφορούν την επαρχία μας, το Σέλινο, για την οποία τρέφει ξεχωριστό ενδιαφέρον και αγάπη.

Λουκάς Μπασιάς

Πρόεδρος του Συλλόγου Επιστημόνων Σελίνου

Αναβολή εκδήλωσης που είχε οριστεί να γίνει στην Κάνδανο στις 9-10 Απριλίου 2021.

 

Αναβολή εκδήλωσης που είχε οριστεί να γίνει στην Κάνδανο στις 9-10 Απριλίου 2021.

Δημοσιεύουμε την νέα τροποποιημένη ανακοίνωση

Γνωριμία με τους συγγραφείς, τους καλλιτέχνες και ευρύτερα τους πνευματικούς δημιουργούς του Δήμου Καντάνου-Σελίνου

ΚΕΝΤΡΟ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
ΑΡΩΓΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΑΝΤΑΝΟΥ-ΣΕΛΙΝΟΥ
ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΣΕΛΙΝΟΥ

Διήμερο 

Γνωριμία με τους συγγραφείς, καλλιτέχνες και ευρύτερα τους πνευματικούς δημιουργούς του Δήμου Καντάνου-Σελίνου

Κάντανος, Αίθουσα εκδηλώσεων του Δήμου Σάββατο 11 και Κυριακή 12 Σεπτεμβρίου 2021

Το Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας, συνεχίζοντας την προσπάθειά του να γνωρίσουμε τους συγγραφείς και γενικότερα τους πνευματικούς δημιουργούς και το έργο τους όλων των Δήμων της Κρήτης, οργανώνει, στην Κάντανο, στη δημοτική αίθουσα εκδηλώσεων, το Σάββατο 11  και την Κυριακή 12 Σεπτεμβρίου  2021, με την αρωγή του Δήμου Καντάνου-Σελίνου και τη συνδρομή του Συλλόγου Επιστημόνων Σελίνου, διήμερο με θέμα « Γνωριμία με τους συγγραφείς, τους καλλιτέχνες και ευρύτερα τους πνευματικούς δημιουργούς του Δήμου Καντάνου-Σελίνου».

                                                    Χανιά 27 Ιανουαρίου 2020

ο πρόεδρος                                                                                             

Κώστας Μουτζούρης 


 η γραμματέας  
 Ελένη Κωβαίου

ΣΤΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΤΟΥ ΗΡΩΑ ΤΣΕΛΕΠΗ ΣΤΟΝ ΜΠΑΜΠΑΚΑΔΟ ΣΕΛΙΝΟΥ ΚΑΝΤΑΝΟΥ

 

Του Ευτύχη Κορκίδη

    « Στο (ν)τόπ’ αυτό απού πατείς, μια σπιθαμή, αν σκάψεις,  

      αίμα τση λεφτεριάς θα βγει, ήρωες θα ξεθάψεις »

     Αυτά τα λόγια, θα ταίριαζαν ίσως σ’ αυτόν εδώ τον ιστορικό  και αιματοβαμμένο και περίοπτο τόπο στον οικισμό Μπαμπακάδο, που βρισκόμαστε.

 Αρχίζοντας την αναφορά μου, δεν μπορώ να παραλείψω, ότι λίγα βήματα πίσω μου, γεννήθηκε και μεγάλωσε ο πατέρας του τέως Προέδρου της Δημοκρατίας Χρήστου Σαρτζετάκη, ο Αντώνιος, πριν μετοικίσει μόνιμα στην Θεσσαλονίκη.

     Μετά την επανάσταση  του Δασκαλογιάννη (1779-80) και μέχρι  την επανάσταση  του 1821, τα καμώματα των ασύδοτων και ανελέγκτων γενίτσαρων και γενιτσαροαγάδων, είναι απερίγραπτα σε όλο το νησί, αλλά ιδιαίτερα στην περιοχή του Σελίνου, όπου οι γενίτσαροι ανάγκασαν πολλούς χριστιανούς να αλλαξοπιστήσουν. Οι εξωμότες αυτοί παλιοί τιμαριούχοι οι περισσότεροι της Ενετοκρατίας…προκειμένου να διατηρήσουν τα προνόμια και τις ακίνητες περιουσίες τους έπρεπε και να αποδείξουν, ότι είναι πιστοί στο κοράνι, που μόλις ασπάστηκαν, διέπρατταν κατά των άλλοτε ομόθρησκών τους, απάνθρωπα εγκλήματα, που τα χαρακτηρίζονται από τα πιο άγρια του νησιού. Ο Καούρης του Αζωγυρέ, εξορμώντας από την γενιτσαροφωλιά του Σεράγιου της Καντάνου και περιτρέχοντας την επαρχία, άφησε ακόμη και μέχρι τις μέρες μας, ανεξίτηλες τις διηγήσεις των παλιότερων, με τα απάνθρωπα και πρωτοφανή σε αγριότητα, εγκλήματά του, κατά των χριστιανών.

      Αλλά και οι άλλοι γενίτσαροι της επαρχίας, δεν έμειναν πίσω, από παρόμοιες θηριωδίες. Οι Τρώδηδες, οι Τζινάληδες, οι Βεργέρηδες, οι Μεμέτηδες, οι Τζεβρέμηδες, οι Αργυράκηδες κα. εξωρμούσαν από τα χωριά τους και από τον Ορντά του Σεράγιου και αφού έπαιρναν και τα υπόλοιπα ανθρωπόμορφα τέρατα, από τον Ορντά του Κουφαλωτού, επέβαλαν τις ασύδοτες και ανεξέλεγκτες εγκληματικές πράξεις τους, κατά των χριστιανών. Αλλά και απ’ την μεριά τους οι χριστιανοί, βγήκαν στο κλαδί και δημιούργησαν ομάδες δράσης, με διάφορα ονόματα, τους Χαϊνηδες, τους Μπαταξήδες, τους Καλησπέρηδες, τους Γραμβουσιανούς αργότερα κ.α. και περνούσαν από μαχαίρι τους ανεξέλεγκτους γενίτσαρους. Οι γενίτσαροι εξορμούσαν, από τους ορντάδες τους λοιπόν, και οι κατατρεγμένοι χριστιανοί, εξορμούσαν κι’ αυτοί, από τα απάτητα φαράγγια και λιμέρια της Μαδάρας, της Ακονιζιάς, της Αχλάδας, του Φαραγγιού της Αγίας Ειρήνης με το ζωντανό και προστατευμένο καταφύγιο των Λακκοζωγραφιωτών, στα πολλά σπιτάκια και τους αφάνιζαν.  Ο Γιώργιακας,  ο ΘοδωροΜανώλης, ο Σαμαριανός ΚαλογεροΓιάννης, ο ΚορκιδοΓιώργης, ο ΜπασιαδΑντώνης, ο ΚουμοΙάκωβος, ο Γαλακτίωνας ο Ψαρομίληγκος και ο Παπαδογιάννης από τον Πελεκάνο, ο ΚατσιγαροΠαναγιώτης από την Σπίνα, ο ΠενταροΓιάννης, απ την Αγία Ειρήνη, ο Κλεινές απ’ την Σκάφη, ο Ντιγριντής, είναι μερικοί, μόνο απ’ αυτούς.

Κάτω από μια τέτοια κατακτητική καταπίεση, άπλωσε τα πλοκάμια της η Φιλική Εταιρεία, αριθμώντας μάλιστα εκατοντάδες μέλη, στην Κρήτη.      

Κάπως έτσι είχαν  τα πράγματα πριν  τον μεγάλο ξεσηκωμό του 1821, όχι μόνο στο Σέλινο, αλλά και σε ολόκληρο  το νησί και στον Ελλαδικό υπόδουλο κόσμο.

Με την ευνοϊκή συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή, μεταξύ της Ρωσίας και της Τουρκίας, όπου αναπτύχθηκε το εμπόριο και η ναυσιπλοΐα, οι Σφακιανοί εμπορευόμενοι πλοιοκτήτες είχαν 27 πλοία.

Ένα πλοίο, ιδιοκτησίας του Ανδ.  Κριαρά, με πλοίαρχο τον Μανούσο Δασκαλάκη και γραμματικό του τον αδελφό του Γεώργιο, που στο εξής θα τον αποκαλούμε, Τσελεπή, προσωνύμιο που του έδωσαν, εξ αιτίας του όμορφου και λεβεντογενούς αναστήματός του, βρέθηκαν στην Πόλη, όταν ο Αλ. Υψηλάντης εισέβαλε στην Μολδοβλαχία (14  Μαρτ. 1821).  

        Είχαν εμπορευτεί λάδι τυρί και σαπούνι, απ’ τα έσοδα των οποίων, είχαν προμηθευτεί μπαρουτόβολα, για τις ανάγκες της εκκολαπτόμενης επανάστασης, όταν ξέσπασαν άγριες σφαγές και κάθε είδους βιαιοπραγίες κατά των χριστιανών της Πόλης. Είχε απαγορευθεί κάθε κίνηση πλοίων και οι δύο αδελφοί ήταν εγκλωβισμένοι στον Κεράτιο κόλπο.

    Όσο περνούσαν οι μέρες, η αναταραχή στην Πόλη φούντωνε και παράλληλα μεγάλωνε και η αγωνία των αδελφών Δασκαλάκη, για την αμφίβολη τύχη τους. Ένα μεσημέρι όμως, μια ηλικιωμένη γυναίκα, με μοναχική περιβολή, τραβώντας απ’ το χέρι ένα νεαρό κορίτσι και με ένα οπλισμένο σωματοφύλακα, που τους συνόδευε, πλησίασε το καράβι και ρώτησε τους Σφακιανούς…..

   Από πού είστε καπεταναίοι; Από την Κρήτη.   Της απάντησαν.

  Κρητικιά  είμαι κι’ εγώ. Θα με πάρετε ως την Τήνο;

Και πως καημένη, που δεν μας αφήνουν  να φύγουμε ;Εγώ θα βρω τρόπο. Να ετοιμαστείτε και με το βράδιασμα…., θα αναχωρήσουμε … Και έφυγε.

Δεν είχε νυχτώσει ακόμη και μια βάρκα με στρατιωτική προστασία, πλησίασε το πλοίο, η μοναχή με το νεαρό κορίτσι επιβιβάστηκαν σ’ αυτό, έχοντας μαζί της και γραπτή άδεια, που επέτρεπαν στο πλοίο να ταξιδεύσει, όποτε ήθελαν.  Μετά από αρκετές ώρες ταξιδιού και καθώς είχαν ξανοιχτεί στο πέλαγος,  ρώτησαν την άγνωστη επιβάτισσα:

Ποια είσαι …..Και έχεις τόση επιρροή; « Είμαι απ’ τα Σφακιά !»    Απάντησε η καλόγρια.

   « Η κόρη του Δασκαλογιάννη η Μαρία, που έγδαραν ζωντανό οι Αγαρηνοί στο Ηράκλειο. Ο Βεζύρης με παρέδωσε στον δεφτερδάφη (αρχιλογιστή) του Κάστρου, για γυναίκα του και αυτός…. με έφερε εδώ στην Πόλη, όπου έγινε ανώτατος οικονομικός υπάλληλος του Σουλτάνου. Πριν 5 χρόνια πέθανε και πέθαναν και τα δυο παιδιά του. Έκτοτε με είχε, υπό την προστασία του, ο Μεγάλος διερμηνέας του Σουλτάνου, Μουρούζης, ο οποίος μου υπόγραψε και την άδεια να φύγουμε». Δεν είχε τελειώσει τα λόγια της η καλόγρια κι’ ο Τσελεπής και ο Μανούσος την αγκάλιασαν …..

- Είσαι η θεία μας η Μαρία ! ! Η αδελφή του πατέρα μας !! Και δεν γνωρίζαμε, ότι ζεις….!

        Βλέποντας την ομορφιά και την λεβεντιά του ανιψιού της στην συνέχεια, η Μαρία, του πρότεινε και αυτός δέχτηκε, να αρραβωνιαστεί την κόρη, που είχε μαζί της, την ΗΡΑΚΛΕΙΑ, όπως την έλεγαν, που ήταν ορφανή,  αλλά είχε ηγεμονική καταγωγή, από την οικογένεια των Καρατζάδων. Η κατ’ άλλους, ήταν η ίδια η κόρη του Μουρούζη.

Ο Τσελεπής, αφού αρραβωνιάστηκε την όμορφη Ηράκλεια, την άφησε με την θεία του στο μοσταστήρι της Τήνου και έφυγε.

     Η Μαρία Δασκαλογιάννη  ήταν ευκατάστατη και βοήθησε οικονομικά στην ανέγερση της εκκλ. της Παναγίας της Τήνου,, όμως χρηματοδότησε τον ανιψιό της  και το σωματοφύλακα της οικογένειας, Μαυσταφά Ναή, που ήταν ο κρυφοχριστιανός Νικ. Ρόκας από την Αττική και στρατολόγησαν Κρητικούς από την Σάμο και ήλθαν στην Κρήτη, να ενισχύσουν  τον αγώνα.

α. Όλους αυτούς λοιπόν, είκοσι τον αριθμό, παρέλαβε ο Τσελεπής και τους αποβίβασε στο Λουτρό.

    Μετά και από τις απανωτές επαναστατικές συσκέψεις, στα «Γλυκά νερά», στο «Λουτρό» κ.α. οι επαναστάτες της Κρήτης κατέληξαν  στην τελευταία στην Θυμιανή  Παναγιά στους Κομητάδες των Σφακιώ (29 Μαΐου1821), όπου οι 1500 συγκεντρωμένοι, αποφάσισαν την κήρυξη της επαναστάσεως στην Κρήτη, αναδεικνύοντας παράλληλα και τους αρχηγούς, που θα την καθοδηγούσαν, ανάμεσα των οποίων, ήταν και ο Τσελεπής.

 Αμέτρητα είναι τα επιτυχή στρατηγήματα του Τσελεπή στον Λούλο των Κεραμειών, στον  Κάμπο των Χανιώ, στην Μαλάξα, στο Θέρισσο και αλλού, τα αποτελέσματα των οποίων τόσο φόβο έσπειραν στους τούρκους, που ανησυχούσαν ακόμη και για την ασφάλειά τους μέσα στο κάστρο των Χανιώ. Πολλοί τον παρομοίαζαν, με αυτόν τον ίδιο τον Κολοκοτρώνη, όπου μάλιστα χωρίς να έχει διδαχτεί την πολεμική τέχνη, κατάφερνε καίρια κτυπήματα, στον οργανωμένο τουρκικό στρατό.   

    Αφ’ ότου δε κατέβηκε και ο Αφεντούλιεφ, διορισμένος από τον ίδιο τον Δημ. Υψηλάντη, όπου και ανέλαβε την ηγεσία του απελευθερωτικού αγώνα, ως Γενικός Έπαρχος Κρήτης (25 Οκτ1821). Στον Τσελεπή ανατέθηκε η ευθύνη, μαζί με τον επίσης Σφακιανό Αναγν. Παναγιώτου, της Επαρχίας Σελίνου και Κισσάμου.

     Μετά και τις νίκες των επαναστατών και κυρίως μετά και την επαναστατική πεποίθηση, που απόκτησαν οι επαναστάτες, με τις συνεχείς επιτυχίες, υπό την αρχηγία του Τσελεπή στην περιοχή  των Χανίων, ο Αφεντούλιεφ, διέταξε τον Τσελεπή με 1500 επαναστάτες να επιτεθεί και να λευτερώσει το Σέλινο, από τους αιμοσταγείς και γνωστούς, για την μαχητικότητα και αγριότητά τους, Σελινιώτες τούρκους.

   Με το άκουσμα της άφιξης του Τσελεπή στο Σέλινο, οι τούρκοι απανταχού της επαρχίας, μάζεψαν τα ζωντανά τους και τις πραμάτειες τους και κατέφυγαν στο κάστρο της Καντάνου, για να προστατευτούν. Παράλληλα ο ΤσισκοΒασίλης, με τα παλληκάρια του, ήδη βρισκόταν στην περιοχή της Καντάνου, αλλά δεν  άργησαν να παρουσιαστούν, ο Θερισιανός Βασ. Χάλης και ο Κεραμειανός Παπαντρέας, με τα παλληκάρια τους και έπιασαν μετερίζια στα Ρούματα, για να εμποδίσουν τυχόν βοήθεια των αποκλεισμένων τούρκων. Ο γενιτσαροαγάς Καούρης, από το ορμητήριό του, την Κάντανο, αφού στρατολόγησε, όσους μπορούσε, κράτησε άμυνα κατά του Τσελεπή, όμως γρήγορα υποχώρησε και καταδιωκόμενος στην περιοχή του Σταυρού και του Μπαμπακάδου, κλείστηκε με εκατό τούρκους στο πυργόσπιτο του Μπαμπακάδου.

    Όση όμως άμυνα και να προέβαλαν οι τούρκοι αυτοί, υπό τον αιμοσταγή Καούρη, υποχώρησαν και μόνο μια ομάδα από οκτώ απ’ αυτούς, που δεν μπόρεσαν να διαφύγουν κλείστηκαν μέσα σε ένα ζευγόσπιτο. Μέσα απ’ αυτό, όλη την διάρκεια της ημέρας πυροβολούσαν κατά των επιτιθεμένων επαναστατών, μέχρι, που το απόγευμα διακόσοι αγωνιστές, υπό τον Τσελεπή περικύκλωσαν το ζευγόσπιτο. Ο Τσελεπής μαζί με τους Π. Ντιγριντή, Ιωαν. Πεντάρη και Εμ. Πετράκη, ανέβηκαν στο χωμάτινο δώμα και προσπαθούσαν να ρίψουν στο εσωτερικό αναμμένα λαδωμένα πανιά και άλλες εύφλεκτες ύλες, προκειμένου να προκαλέσουν  στους αμυνομένους ασφυξία και να εξέλθουν.

   Ο Τσελεπής στην προσπάθειά του να διανοίξει με τον σπαθί του, μια τρύπα στο χωμάτινο δώμα, δέχτηκε μια σφαίρα την κατάλληλη στιγμή και όταν την είχε ολοκληρώσει, από τους αμυνομένους και τραυματίστηκε θανάσιμα. Ο απρόσμενος θάνατος του αρχηγού καταπλάκωσε τις καρδιές των επαναστατών. Έτρεξαν και τον σήκωσαν, για να μην τον σκυλεύσουν οι τούρκοι, και μαζί με άλλα 13 παλληκάρια από τα Σφακιά, που σκοτώθηκαν  στις επιθέσεις αυτές, ανάμεσά τους και ο γιος του ήρωα της Σάμου, ΧατζηΓιώργη Κελαϊδή του Μουριώτη, και αφού κατασκεύασαν φορεία, από χοντρά πλατανόξυλα και κλαδιά και πατανίες, για την μεταφορά των νεκρών  τους, αναχώρησαν, για τα Σφακιά. Οι οκτώ τούρκοι εκμεταλλευόμενοι την ησυχία, που ακολούθησε, εγκατέλειψαν το ζευγόσπιτο τα μεσάνυχτα.

Η λαϊκή μούσα κατέγραψε τον ηρωικό θάνατο του αρχηγού, όπου μεταξύ των άλλων αναφέρει :

« …………………………………………………….

 Τον γιαταγάνι του ’συρε το δώμα να τρυπήσει,

να τωνε ρίξει τη φωτιά, ούλους να τσοι κεντήσει.

Το Ζουναλάκι το μικρό του στέκει το τουφέκι,

Και στα καλά του ξάμωσε του Τσελεπή στον μπέτη.

Στον μπέτη του την ξάμωσε, στο στόμα του τη βάνει

Και τότες σας εφώναξε ο Τσελεπής «Αμάνι». ………………………………………………………..»

      Ο νεκρός αρχηγός μεταφέρθηκε και θάφτηκε στην εκκλησία της Παναγιάς στο Λουτρό, κάτω από ένα βαρύ πένθος, για την επαρχία και με την πάνδημη παρουσία, των συνεπαρχιωτών του και όχι μόνο, αλλά και αγωνιστών, από όλα τα επαναστατικά στρατόπεδα. Παράλληλα, δυο πλοία (ένα Γαλικό και ένα Αγγλικό) προσορμίστηκαν, στο Λουτρού και απέδωσαν με την παρουσία τους, τιμή στον Ήρωα, κατά των ώρα της κηδείας του.

    Μετά τον ηρωϊκό θάνατο του Τσελεπή, οι τούρκοι του Σελίνου, ξεχύθηκαν   στην επαρχία, πιο άγριοι και πιο απειλητικοί. Ο γενιτσαροαγάς Καούρης, αφάνιζε ολόκληρους οικισμούς, με πρωτοφανή αγριότητα. Η Σφαγή  των Ασφεντηλιανώ στην Σησαμιά του Αζωγυρέ, η μεγάλη σφαγή  του Κακοδικίου, ήταν μόνο δύο από τις θηριώδεις πράξεις του.

    Διάδοχος του Τσελεπή, αναδείχτηκε ο επίσης Σφακιανός Χατζηδάκης Νικηφόρος, όπου σε μια αιφνίδια αντεπίθεση πολιάρθμων τούρκων, υπό το εξαγριωμένο και ικανότατο αρχηγό τους, τον Καούρη, ανάγκασαν τους επαναστάτες να υποχωρήσουν και να εγκαταλείψουν τις θέσεις των ηττημένοι, στο Αργαστήρι Σελίνου. Ο Χατζηδάκης, δεν μπόρεσε να ακολουθήσει τους υποχωρούντας επαναστάτες, και αφού περικυκλώθηκε σε ερείπιο του συνοικισμού Σκουλουδιανά και στην θέση «στου Θόδωρη την Στέρνα», εξάντλησε όσα μπαρουτόβολα, είχε στην διάθεσή του, όρμησε εναντίον τους, διατρυπώντας με το σπαθί του, όσους τούρκους μπόρεσε. Ο λιθοβολισμός όμως, που ακολούθησε, του επέφερε στην συνέχεια και τον ηρωϊκό του θάνατο.

   Βαρύ το πλήγμα, για την επανάσταση και για την επαναστατική κοινωνία, ο ηρωϊκός θάνατος δυο Σφακιανών Αρχηγών και μάλιστα υπερασπιζόμενοι πεδία μαχών στο Σέλινο. Τον ήρωα Νικ.  Χατζηδάκη διαδέχτηκε ο επίσης Σφακιανός Παπαπωλάκης, για να καταλήξει τελικά η αρχηγική επαναστατική ευθύνη, του Σελίνου, τους περιβόητους και μαχητικούς Σελινιώτες, τον Ιάκωβο Κουμή από την Σπίνα και τον Τσισκάκη Φραγκιά (ΤσισκοΦραγκιά), από τον Βληθιά Σελίνου.

     Τα επόμενα δυο χρόνια ο ένας τούρκος πασάς, διαδέχονταν  τον άλλο, αφήνοντας στα πεδία των μαχών και των αψιμαχιών εκατόμβες νεκρών, από τους διψασμένους και ξεσηκωμένους χριστιανούς. Θα έλεγε κανείς ότι οι ώριμοι πια επαναστάτες, τόσο στον τακτικό πόλεμο, όσο και στον κλεφτοπόλεμο, που έτσι κι’ αλλιώς, ήταν το στοιχείο τους. Στις 21 του Μάη του 1823 καταφθάνει στην Κρήτη ο Εμ. Τομπάζης, σε αντικατάσταση του Αφεντούλιεφ. Επιτέθηκε στο Σέλινο και στην περιοχή της Καντάνου τις 30 του Μάη του 1823. Με την ουσιαστική και αποτελεσματική βοήθεια των οπλαρχηγών του Σελίνου με τον Ιάκ. Κουμή και τον ΤσισκοΦραγκιά και όχι μόνο, αλλά με πολλούς διακεκριμένους αρχηγούς της επαναστατημένης περιοχής των Χανιώ, αλλά και με τον πολέμαρχο Δημ. Καλλέργη τον Άστιγκα τον αδελφό του Αναγνώστη και άλλους, καταλάμβαναν την μια περιοχή μετά την άλλη μέχρι, που οι πολιορκούμενοι του κάστρου της Καντάνου, ήλθαν σε συνεννόηση μαζί του, προκειμένου να αποχωρήσουν, για τα Χανιά. Όμως ενώ ήταν σε εξέλιξη οι συνομιλίες, την νύχτα της 5^ης προς την 6^η του Ιούνη του 1823, οι πολιορκούμενοι, εγκατέλειψαν το κάστρο, κινούμενοι προς τα Χανιά. Οι οπλαρχηγοί κατηγόρησαν έντονα τον Τομπάζη, για την ανοχή του αυτή. Κυνήγησαν τους πορευομένους τούρκους και τους πρόφτασαν στον Σέμπρωνα, όπου σφαγιάστηκαν περί τους 1000, ενώ απ’τους επαναστάτες φονεύτηκαν 30. Οι σφαγές όμως την εποχή αυτή δεν είχαν τελειωμό σε όλο το νησί. Μετά και την πρώτη απελευθέρωση της Καντάνου (6-6-1823), ο Χουσεΐν πασάς εισέβαλε στο Σέλινο ένα χρόνο μετά (24 Απριλ. Του 1824) και πέρασε το χριστιανικό στοιχείο της επαρχίας, από φωτιά και σίδερο. Ακολούθησε η σφαγή του Λαφονησιού, όπου 600 γυναικόπαιδα και λίγοι υπερασπιστές των, σφαγιάστηκαν , από τους τούρκους, πάνω στο νησί, περιμένοντας πλοίο να τους μεταφέρει στην Ελλάδα.

        Όμως παρά τις σφαγές και ο άνισος αγώνας, κατά των τούρκων, οι επαναστάτες έκλεισαν τους κατακτητές στα κάστρα του νησιού…. Όσο όμως επαναστατικό αίμα κι’ αν χύθηκε, η Κρήτη θα εξαιρεθεί από το Πρωτόκολο του Λονδίνου, της 22ας Ιαν του 1830, που αναγνωρίζεται επίσημα η δημιουργία του Ελληνικού κράτους και παραδόθηκε στον Αιγύπτιο Πασά. Νέοι αγώνες, νέες επαναστάσεις, νέες περιπέτειες, νέες θυσίες περίμεναν ακόμη τους Κρητικούς, μέχρι να δουν τον τόπο τους λεύτερο.

 Η τελευταία πολιορκία της Καντάνου, που πραγματοποιήθηκε κάτω από την γιενιτσαρική διοίκηση του Σακήρ Πασά, συμμετείχαν και Σφακιανοί.

   Στον Ταγ/ρχης του Ελλ. Στρατού, υπό τον Βάσσο, Σφακιανό Μανουσογιαννάκη, έμπιτεύφθηκε  τα τέσσερα (4) ορεινά οβιδοβόλα, κι’ αυτός με την σειρά του, κάλεσε τον ξάδελφό του, τον Δασκαλάκη Γεώργιο (τον ΔασκαλοΓιώργη), απόγονο των Δασκαλογιάννηδω, με 70 Σφακιανούς να τα υπερασπίζουν και τα μετέφεραν εδώ στην περιοχή και στην θέση «του Δράκο ο πόρος».  Οι πρώτες βολές, κατατρομοκράτησαν τους υπερασπιστές του πύργου  και την νύκτα της 19^ης προς την 20η του Φλεβάρη του 1897, τον εγκατέλειψαν. Ξημερώματα της ίδια μέρας, ο  ΔασκαλοΓιώργης, έτρεξε και πέρασε πρώτος το κατώφλι του μισοκατεστραμμένου οχυρού, καρφώνοντας το μπαϊράκι του, σ’ αυτόν. Και το συμπωματικό της ιστορίας …! Δυο οπλαρχηγοί και απόγονοι της  ιστορικής οικογένειας Δασκαλογιάννη, ελευθέρωσαν τον ίδιο πύργο, με διαφορά εβδομήντα επτά χρόνων.

  Η δράση, συνεχίστηκε από την ευρισκόμενη κοντά σε μας, νέα θέση τάξης τους, στου «Κοπέλι τα Χαράκια», κατά την πολιορκία του «Κάστρου της Καντάνου», όπου στην συμφωνηθείσα αποχώρηση των τούρκων απ’ αυτό (1^η Μαρτη 1898). Ο Μανουσογιαννάκης, σε συνεννόηση και με τους οπλαρχηγούς των επαναστατών, διδραμάτισε σημαντικό διαπραγματευτικό ρόλο.

    Κυρίες και Κύριοι

 Στην παραδοσιακή φιλία των Σελινιωτών και των Σφακιανών, έρχεται σήμερα να τοποθετηθεί ακόμα ένα λιθαράκι, οι θυσίες των δύο επαρχιών είναι αμέτρητες, αλλά και το αίμα που έχυσε η μια για την άλλη, απροσδιόριστο. Όταν ανατρέξουμε στους απελευθερωτικούς αγώνες, θα σκοντάψουμε, στην θυσία του ΜπασιαδοΣταμάτη στα Σφακιά κατά την επανάσταση του Δασκαλογιάννη, αλλά και στην εμπιστοσύνη του ίδιου του Δασκ. που όρισε γιατρό των ξεσηκωμένων, τον Αγιερινιώτη Παπαγιαννάκη, την θυσία του Σαμαριανού Καλογερογιάννη στην Αχλάδα, του Νικηφ. Χατζηδάκη στο Αργαστήρι, του Τσελεπή στον Μπαμπακάδο, του γιου του ΧατζηΓιώργη του Μουριώτη, που αναφέραμε προηγουμένως, είναι μόνο λίγες, που κοσμούν το ιστορικό Πάνθεον των δύο επαρχιών μας και της Κρήτης. Το αίμα τους, αλλά και το αίμα όλων των ηρώων της εποχής, πότισε το δένδρο της λευτεριάς, στην σκιά του οποίου, σήμερα απολαμβάνουμε λεύτεροι.    

Μεγάλη τιμή, αποτίνουμε σήμερα, στον μνημονευόμενο Σφακιανό Κρητικό και Έλληνα ΗΡΩΑ Γεώργιο Δασκαλάκη η Τσελεπή.

          Ε. Κορκίδης – Μπαμπακάδος – Καντάνου – 20 Σεπτέμβρη 2020        

ΨΗΦΙΣΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΓΙΑΤΡΟ ΣΤ. ΔΟΞΑΚΗ

 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΣΕΛΙΝΟΥ

                                                          

                                                        ΨΗΦΙΣΜΑ

Το Δ.Σ. του Συλλόγου Επιστημόνων Σελίνου, στο άκουσμα της είδησης του θανάτου του καταγόμενου από το χωριό Πρινές της επαρχίας Σελίνου,  εκλεκτού  ιατρού των Χανίων και από τα ιδρυτικά μέλη του Συλλόγου μας

                                                  ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΔΟΞΑΚΗ

σε έκτακτη συνεδρίαση του αποφάσισε τα εξής:

1)Να εκφράσει τη βαθύτατη θλίψη  και την αμέριστη συμπαράσταση  του στην οικογένεια του.

2)Να παραστούν μέλη του Δ.Σ. στην εξόδιο ακολουθία.

3)Να δημοσιευτεί το παρόν στον τοπικό τύπο.

   Ο Πρόεδρος                                                                    Η Γεν. Γραμματέας

Λουκάς Μπασιάς                                                               Ειρήνη Γεντακάκη

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΛΑΤΟΜΕΙΟ ΚΑΝΤΑΝΟΥ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Περιορισμός και Έλεγχος της Λατομικής Ζώνης στο Δημοτικό Διαμέρισμα Καντάνου
Ο Δήμος Καντάνου-Σελίνου, αφουγκραζόμενος την αγωνία των συμπολιτών μας για το περιβάλλον και την ιστορία του τόπου μας, αποφάσισε σήμερα με την υπ’ αριθ. 104/2020 Απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου να προτείνει τον περιορισμό και έλεγχο της λατομικής ζώνης στον υφιστάμενο λατομικό χώρο των 59,598 στρ. του Δημοτικού Διαμερίσματος Καντάνου, να παρακολουθήσει την κατασκευή τμήματος του ιστορικού δρόμου «Ανάδειξης παλαιάς επαρχιακής οδού Άναβος-Κάντανος», να προωθήσει κάθε απαραίτητη μελέτη ώστε οποιαδήποτε περιοχή χρησιμοποιηθεί στο μέλλον ως χώρος εξόρυξης αδρανών υλικών να τηρεί τους όρους προστασίας του περιβάλλοντος και τα συμφέροντα της τοπικής κοινωνίας.
Προς ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των κατοίκων, σας ενημερώνουμε ότι η Δημοτική Αρχή έχει ήδη από το Μάρτιο του 2020 προβεί στην υποβολή πρότασης χρηματοδότησης έργων αποκατάστασης και προστασίας του ιστορικού δρόμου συνολικού ποσού 2.630.000€ όπως επίσης και πρότασης αναδάσωσης της γύρω περιοχής, συνολικής έκτασης 394.910,43τ.μ., η οποία έχει πληγεί πρόσφατα από πυρκαγιές.
Η Δημοτική Αρχή με πνεύμα συναινετικό και συνεργατικό είναι ανοιχτή για εποικοδομητικό διάλογο με κάθε παράταξη, φορέα και πολίτη, στέκεται αρωγός στις φιλοπεριβαλλοντικές δράσεις σεβόμενη τα αιτήματα της τοπικής κοινωνίας.

Εκ του Δήμου

ΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΛΑΤΟΜΕΙΟ ΣΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΗΣ ΚΑΝΤΑΝΟΥ

Ο Σύλλογος Επιστημόνων Σελίνου , μετά την πληροφορία για πιθανή επέκταση του υφιστάμενου λατομείου αδρανών υλικών στη θέση «Κακόσκαλα»  της Καντάνου, του Δήμου Καντάνου Σελίνου, δηλώνει ότι:

Τάσσεται εναντίον κάθε ενέργειας που θα υποβαθμίζει το φυσικό περιβάλλον και θα αλλοιώνει την φυσιογνωμία ενός χώρου, ο οποίος στην προκειμένη περίπτωση είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με ηρωϊκές στιγμές και μνήμες του παρελθόντος και που δικαίως έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικός τόπος  με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού και του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Ζητά από όλους και ιδιαίτερα από τις αρμόδιες υπηρεσίες,  να προστατεύουν το εξαιρετικό φυσικό κάλλος της περιοχής  και την ιστορικότητα του χώρου.                                                          

                                                         Το Δ.Σ. του συλλόγου

Τιμητική εκδήλωση για τον γιατρό Αντώνιο Πεντάρη

ΙΣΤΟΡΙΚΗ, ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΙ                                        ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ                                        ΣΕΛΙΝΟΥ

                                                   
                                                        Πρόσκληση

Η Ιστορική, Λαογραφική και Αρχαιολογική Εταιρεία Κρήτης και ο Σύλλογος
Επιστημόνων Σελίνου, θέλοντας να τιμήσουν τον Σελινιώτη γιατρό Αντώνιο
Πεντάρη για την επί δεκαετίες προσφορά του στον πάσχοντα συνάνθρωπό του, για
την ευγένεια του χαρακτήρος του, για τη βοήθειά του στην επίλυση προβλημάτων της
ιδιαιτέρας του πατρίδας, του Σελίνου, και για τον ζήλο και την αγάπη του στην
Ιστορία, τη Λαογραφία και την Αρχαιολογία της Κρήτης, οργανώνουν τιμητική
εκδήλωση γι’ αυτόν, η οποία θα πραγματοποιηθεί, στο Πνευματικό Κέντρο
Χανίων, το Σάββατο 3 Οκτωβρίου 2020, στις19.00, και σας προσκαλούν να
παρευρεθείτε.


                                                    Πρόγραμμα εκδήλωσης


19.00 Καλωσόρισμα από τους οργανωτές
Χαιρετισμοί εκπροσώπων Αρχών και Φορέων

19.30 Λουκάς Μπασιάς, μαθηματικός, πολιτικός μηχανικός, « Ο Σελινιώτης
γιατρός και άνθρωπος Αντώνης Πεντάρης και η αγάπη του για το Σέλινο και
τους συμπατριώτες του »

19.50 Κώστας Αρχοντάκης, ιατρός, « Ο γιατρός Αντώνης Πεντάρης, η αγάπη
του για τον άνθρωπο, οι πνευματικές του ανησυχίες και η αγάπη του για την
Ιστορία και τη Λαογραφία της Κρήτης »

20.10 Παρεμβάσεις

20.30 – 20.45 Αντιφώνηση του τιμώμενου

Την εκδήλωση θα συντονίζει η Ιωάννα (Νανά) Χαλκιαδάκη -Μπασιά, φιλόλογος, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΙΛΑΕΚ.

Η πρόεδρος της Ιστορικής, Λαογραφικής                              Ο πρόεδρος του Συλλόγου
και Αρχαιολογικής Εταιρείας Κρήτης                                        Επιστημόνων Σελίνου

Ευγενία Παπαϊωάννου                                                                      Λουκάς Μπασιάς

ΓΙΑΝΝΗΣ Μ. ΣΕΙΡΑΔΑΚΗΣ

Ο Γητευτής των αστεριών

Γράφει ο Δημήτριος Κ. Σειραδάκης

Στις 3-5-2020 έφυγε για το άλλο ημισφαίριο της ζωής ο Γιάννης Μ. Σειραδάκης, ομότιμος καθηγητής Αστροφυσικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Ήταν γιος του Μιχάλη Ι. Σειραδάκη από το Λιβαδά - Σελίνου, ενός ανθρώπου αγνού και άδολου και της αγγλίδας αρχαιολόγου Mercy Money Coutts, μιας γυναίκας, αληθινής Κυρίας, που σκοπό της ζωής της είχε τάξει την προσφορά και τον αγώνα για τους άλλους. Φαίνεται πως η προσεγμένη ανατροφή του αλλά και η συνεχής παρατήρηση και μελέτη των ουρανίων σωμάτων, δηλ. η αδιάκοπη ενατένισή του προς τα Άνω, τον έκαναν να «άνω θρώσκει».

Η ακαδημαϊκή του πορεία άρχισε με το πτυχίο φυσικής από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στη συνέχεια με Μάστερ και Διδακτορικό στην αστρονομία στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ και με έρευνες στα Πανεπιστήμια του Αμβούργου και της Καλιφόρνιας.

Εξαιρετικά σημαντικός σταθμός στην καριέρα του ήταν η εκλογή του το 1985 ως Αναπληρωτή Καθηγητή του τμήματος Φυσικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και η εξέλιξή του το 1995 σε Καθηγητή του ίδιου Πανεπιστημίου, θέση που κατείχε ως τη συνταξιοδότησή του το 2015.

Λαμπρό στάδιο της επιστημονικής του πορείας υπήρξε η ενασχόλησή του με την έρευνα: Τον γοήτευε η παρατήρηση και η μελέτη του ουράνιου θόλου. Διατύπωσε αξιόλογες παρατηρήσεις για τους αστέρες νετρονίων, για το κέντρο του Γαλαξία μας, για τον Ήλιο, τη Σελήνη κ.ά. Σημαντικοί σταθμοί στην ερευνητική του πορεία ήταν:

1) Η εκλογή του ως Διευθυντή του Εργαστηρίου Αστρονομίας.

2) Η συμμετοχή του ως ιδρυτικό μέλος της ομάδας Pulsar, η οποία το 2005 βραβεύτηκε με το ανώτερο βραβείο «Καρτέσιος» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έγκριτα ελληνικά και διεθνή έντυπα τον χαρακτήρισαν ως έναν από τους μεγαλύτερους «κυνηγούς αστέρων» νετρονίων, pulsar, διεθνώς.

3)H ενασχόλησή του με τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων, θεωρούμενος και διεθνώς ως ο κατ’ εξοχήν ειδικός για τη μελέτη και την ερμηνεία των λειτουργιών του καταπληκτικού αυτού δημιουργήματος της Αρχαίας Ελλάδας.

4) Η συγγραφή διδακτικών βιβλίων και η εκπόνηση πάνω από εκατό (100) πρωτότυπων ερευνητικών εργασιών, δημοσιευμένων σε διεθνή έντυπα κ.λ.π.

Συμπληρώνοντας τα παραπάνω στοιχεία θα ήθελα να προσθέσω και κάποια καινούργια που διάβασα στο «ΒΗΜΑ» της Κυριακής 10 -5 -2020. Γράφει λοιπόν ο συντάκτης της εν λόγω εφημερίδας ότι ο Γιάννης Σειραδάκης « μείωνε την εντροπία του κόσμου μας» Έτσι, λέει, κάνουν οι καλοί επιστήμονες: Βάζουν τάξη στο χάος των φαινομένων, εξηγούν, ερμηνεύουν, οριοθετούν. Μας βοηθούν να αντιστεκόμαστε στη φθορά και στη διάλυση της αμάθειας, στο σκοτάδι, στις προλήψεις, στη βία που κάνουν τη ζωή αβίωτη

Ο Τζώνης Σειραδάκης ήταν απ’ αυτούς που οργανώνουν τον κόσμο στη μεγαλύτερη δυνατή έκταση, στο μεγαλύτερο δυνατό βάθος χρόνου.

Με τα ραδιοτηλεσκόπια «έβλεπε» και «άκουγε» τους χτύπους της καρδιάς των «Παλσάρ», τα μελετούσε, τα κατέγραφε, τα έβαζε σε πίνακες και σε εξισώσεις, έβαζε ανθρώπινη τάξη στο Σύμπαν και η μοχθηρή εντροπία τον τιμώρησε, στερώντας του την όραση από το δεξί μάτι.

Και διατυπώνει ο συντάχτης της εφημερίδας τον εξής καταπληκτικό συλλογισμό: «Η στέρηση της όρασης από έναν παρατηρησιακό αστρονόμο είναι ό,τι και η στέρηση της ακοής από τον Μπετόβεν! Λίγους μήνες μετά επήλθε ο θάνατος.

Αφού λοιπόν επί τριάντα χρόνια έβαζε τάξη στο Διάστημα, ο Τζώνης έκανε βουτιά ετών φωτός και από τους αστέρες Πάλσαρ προσγειώθηκε στον περίφημο Μηχανισμό των Αντικυθήρων, εκείνο το τρομερό κουτί που έχει κλεισμένα μέσα του τον ήλιο και το φεγγάρι, στερεωμένα πάνω σε δεκάδες γρανάζια, που αιώνες τώρα παίζουν μέσα σ’ αυτό το κουτί το ίδιο αιώνιο κυνηγητό.

Όλες αυτές οι επιστημονικές περγαμηνές και οι ερευνητικές του διακρίσεις τον κατέστησαν έναν μεγάλου βεληνεκούς ερευνητή, έναν ακούραστο εργάτη της επιστήμης με ξεχωριστό ειδικό βάρος. Και όμως παρ’ όλες αυτές τις διακρίσεις ο Γιάννης έμεινε πάνω απ’ όλα άνθρωπος. Από χαρακτήρα ήρεμος και ήμερος αποτελούσε υπόδειγμα απλότητας και μετριοφροσύνης.

 Θυμάμαι όταν το 2005 του είπα πως ήθελα να γράψω κάτι σε τοπικό έντυπο των Χανίων για τη βράβευσή του με το βραβείο «Καρτέσιος», εκείνος μου απάντησε: Εγώ, Δημήτρη μου, ό,τι κάνω το κάνω για την επιστήμη και δεν προσδοκώ κανένα όφελος. Φαίνεται πως εφάρμοζε τα λόγια που ήταν γραμμένα στο οικόσημο του Βαρόνου παππού του: « Να είσαι, όχι να φαίνεσαι ότι είσαι». Εγώ του απάντησα ότι το αναμμένο λυχνάρι δεν το βάζουμε κάτω από το τραπέζι αλλά πάνω σ’ αυτό για να φέγγει σε όλους που είναι γύρω του.

 Γι’ αυτό θα ήθελα να σημειώσω δυο λόγια για τον άνθρωπο Γιάννη όπως τον γνώρισα, όπως πράγματι ήταν. Να πω πως μου έκανε ιδιαίτερη χαρά όταν ερχόταν στα Χανιά και με τιμούσε με την επίσκεψή του στο σπίτι μου όπου κουβεντιάζαμε για το γενεαλογικό δέντρο των Σειράδων, για το Λιβαδά, για τον παππού του τον Σειραδογιάννη κ.ά. Και ήταν τόσο απλός και αληθινός, που με γοήτευε η κουβέντα μαζί του και πολλές φορές ένιωθα περήφανος που ανήκω στην ίδια οικογένεια με αυτόν τον μοναδικό άνθρωπο.

 Πριν λίγες μέρες τον είδαμε σε τηλεοπτική εκπομπή με το αγαπημένο του θέμα το Μηχανισμό των Αντικυθήρων. Και είναι απορίας άξιο πώς αυτός ο ήρεμος και ήμερος άνθρωπος με το σχεδόν μόνιμο αδιόρατο χαμόγελο στα χείλη του, με τους χαμηλούς τόνους και την πηγαία ευγένεια, αυτός ο ευπατρίδης της ζωής και της επιστήμης, ήταν ταυτόχρονα και ένας ανήσυχος και ακούραστος ερευνητής « παντός επιστητού». Ένας φωτισμένος πανεπιστημιακός δάσκαλος που όμως είχε μια μοναδική ικανότητα να μπορεί να διαλέγεται και να συνδιαλέγεται το ίδιο άνετα είτε με τις πνευματικές κορυφές της επιστήμης είτε με τους πιο απλούς ανθρώπους του λαού, τους βοσκούς και τους ξωμάχους της υπαίθρου.

Δηλωτικό της αξίας του Τζώνη ως επιστήμονα αποτελεί η πρόταση του Catalina Sky Survey, του αστεροσκοπείου που παρατηρεί τους μικροπλανήτες του ηλιακού συστήματος να προτείνει προς την International Astronomical Union, αρμόδιο φορέα για την ονομασία των αστεριών, ο αστεροειδής 2006 ΥΒ 55 να βαφτιστεί SEIRADAKIS. Ο αστεροειδής αυτός μάλιστα βρίσκεται δίπλα στον αστεροειδή του Μικρού Πρίγκιπα 2006ΥΒ55!

 Είναι παρήγορο το γεγονός ότι ο Γιάννης άφησε αντάξιους συνεχιστές της πορείας του στην επιστήμη αλλά και στην κοινωνία δυο θαυμάσια παιδιά, το Μιχάλη και την Έλενα, που η μέχρι τώρα πορεία τους προοιωνίζεται λαμπρό μέλλον όπως και μια εξαίρετη αδελφή, τη Σοφία, γαλουχημένη και εκείνη με τις ίδιες με το Γιάννη αξίες.

Άνθρωποι του βεληνεκούς του αείμνηστου Γιάννη αποτελούν στις μέρες μας είδος εν ανεπάρκεια. «Το φευγιό» του αποτελεί μεγάλη απώλεια για την οικογένειά του, για την Κρήτη, για την οικογένεια των Σειράδων, για την επιστήμη, για την κοινωνία … και το κενό που αφήνει η απουσία του δυσαναπλήρωτο.

Δημοσίευμα για τον αστροφυσικό Σειραδάκη

Παρουσιάζουμε δημοσίευμα της εφημερίδας το ΒΗΜΑ της 10-5-2020, που αφορά τον καθηγητή αστροφυσικό Ιωάν. Σειραδάκη,  που πέθανε πριν λίγες μέρες.

(Για μεγέθυνση πάτησε τον κέρσορα πάνω στην εικόνα)

ΤΖΩΝΗΣ ΣΕΙΡΑΔΑΚΗΣ

«Αντίγραφο της σελίδας 8-48 της εφημερίδας «ΤΟ ΒΗΜΑ» (Νέες Εποχές) «Το επταήμερο του Διόδωρου», Κυριακή 10 Μαΐου 2020.»

“Είναι απολύτως έγκυρο, επιστημονικά βεβαιωμένο: Κάθε φορά που μια πληροφορία χάνεται, κάθε φορά που ένα bit διαγράφεται από τη μνήμη του κινητού μας, κάθε φορά που σχίζουμε το σημείωμα για τα ψώνια που κάναμε, που πετάμε παλιό ερωτικό γράμμα στα σκουπίδια- πάντα έχουμε απώλεια πληροφοριών, αύξηση της αταξίας του κόσμου μας, της εντροπίας του Σύμπαντός μας, ημερολόγιό μου.

Το φαινόμενο της ζωής δεν είναι παρά η άρνηση του τρομερού Β Θερμοδυναμικού Αξιώματος, που θέλει η αταξία να αυξάνεται συνεχώς: η ζωή είναι συνεχής αγώνας στην αρχή να αναπτυχθεί ο οργανισμός και μετά να μην αποδιοργανωθεί, γιατί τότε αρχίζουν τα γηρατειά και έρχεται ο θάνατος.

Λοιπόν, ο για τους φίλους Τζώνης Σειραδάκης - και επισήμως Ιωάννης Χίου (Hugh) γιατί η μητέρα του ήταν Αγγλίδα- μείωνε την εντροπία του κόσμου μας. Αυτό κάνουν οι καλοί επιστήμονες: βάζουν τάξη στο χάος των φαινομένων, εξηγούν, ερμηνεύουν, οριοθετούν. Μας βοηθούν να αντιστεκόμαστε στη φθορά και στη διάλυση της αμάθειας, στο σκοτάδι, στις προλήψεις, στη βία που κάνουν τη ζωή αβίωτη.

Ο Τζώνης Σειραδάκης ήταν από αυτούς που οργανώνουν τον κόσμο στη μεγαλύτερη δυνατή έκταση, στο μεγαλύτερο δυνατό βάθος χρόνου: ήταν αστρονόμος, αστροφυσικός, ημερολόγιό μου. Μελετούσε κάτι περίεργα όντα, τα πάλσαρ: pulsars= pulsing stars, που είναι «αστέρες νετρονίων», διαβάζω. Περιστρέφονται σαν τρελοί δερβίσηδες γύρω από τον άξονά τους και πάλλονται σαν ερωτοχτυπημένες καρδιές, εκπέμποντας σήματα στον γαλαξία μας που φθάνουν σε εμάς από εκατοντάδες, χιλιάδες έτη φωτός μακριά.

 Έργα μεγάλα και θαυμαστά

Με τα ραδιοτηλεσκόπια «έβλεπε» και άκουε τους χτύπους της καρδιάς των πάλσαρ ο Τζώνης: τα μελετούσε, τα κατέγραφε, τα έβαζε σε πίνακες και σε εξισώσεις, έβαζε ανθρώπινη τάξη στο Σύμπαν-και η μοχθηρή εντροπία τον τιμώρησε: του στέρησε την όραση από το δεξί μάτι. Του την πήρε, να μην βλέπει τις ντροπές της, πώς σκοτώνει, πως διαλύει τα πάντα στο όνομα του Β Θερμοδυμικού Αξιώματος.

Στέρηση της όρασης από «παρατηρησιακό αστρονόμο»; Ήταν όπως η ίδια στέρησε την ακοή από τον Μπετόβεν- τόσο κακούργα εκδίκηση. Του έστειλε στο μάτι περίεργο καρκίνο με κύματα κακούργα-όχι τα φιλικά των διαστημικών δερβίσηδων, αλλά που ο Τζώνης δεν μπορούσε να εντοπίσει. Λίγους μήνες μετά, του επέβαλε την πλήρη αταξία της-κηδεύτηκε τη Δευτέρα που μας πέρασε στη Θεσσαλονίκη ο καλός μας συμφοιτητής και αγαπημένος φίλος.

Περηφανεύομαι να πιστεύω, ημερολόγιό μου, πως με τα γραψίματά μου στις σελίδες σου κάπως συνεισφέρω και εγώ στον αγώνα κατά της αταξίας που φέρνει τη λήθη και τον θάνατο: με τις καταγραφές μου προσπαθώ «μήτε τα γενόμενα εξ ανθρώπων τω χρόνω εξίτηλα γένηται, μήτε έργα μεγάλα τε και θωμαστά ακλεά γένηται»-μεγάλα και θαυμαστά σαν του Τζώνη.

Όχι έργα πολέμαρχων και πολιτικών - ο Τζώνης άσκησε με συνέπεια σε όλη του τη ζωή την ελευθερία που αμφισβητούν όλοι οι φανατικοί: να μην ασχοληθεί με την πολιτική. Τα εκβιαστικά διλήμματα «όσοι δεν είναι μαζί μας είναι εναντίον μας» «ή εμείς ή αυτοί» δεν είχαν ποτέ πέραση σε αυτόν.

Ήταν πάντα προοδευτικός φιλελεύθερος δημοκράτης που δεν του άρεσαν η βία,οι φωνές, τα μεγάλα λόγια. Υπάρχουν άλλωστε πλήθη τεράστια δημοκρατικών και προοδευτικών στη χώρα μας, μια δεκάρα η οκά τούς βρίσκεις στα κομματικά μαγαζιά. Αυτή η φτήνια δεν ήταν ποτέ του Τζώνη.

 Βουτιά στα Αντικύθηρα

«Αστρονόμος έχασε το μάτι του και πέθανε πολεμώντας τον μεγαλύτερο εχθρό της ανθρωπότητας, την εντροπία-δεν άξιζε να είναι πρώτη είδηση παντού; Έκαναν τουλάχιστον «Τα Νέα» αφιέρωμα το Σάββατο στον Γιάννη Σειραδάκη. Γράφουν δύο συνάδελφοί του και δύο φοιτήτριές του- πέρα από τα επιστημονικά του έργα που μόνο εκείνοι ξέρουν να παρουσιάσουν, καταθέτουν και αυτά που ξέρω εγώ: πόσο γλυκός, δοτικός, σοφός, ήρεμος, πράος και αγαπητός ήταν ο συμφοιτητής Τζώνης Σειραδάκης

Η Έλενα, ο Μιχάλης, η Σοφία έχουν πένθος βαρύ για την απώλεια του αγαπημένου τους - ας τους παρηγορεί η αγάπη που έδειξαν αμέσως εκατοντάδες συνάδελφοί του, συμφοιτητές του, μαθητές του.

Αφού λοιπόν τριάντα χρόνια έβαζε τάξη στο διάστημα, έκανε βουτιά ετών φωτός ο Τζώνης από τα πάλσαρ στα Αντικύθηρα- στον περίφημο Μηχανισμό τους, εκείνο το τρομερό κουτί που το βρήκαν σε ναυάγιο και είχε κλεισμένο μέσα του τον ήλιο και το φεγγάρι. Στερεωμένα πάνω σε δεκάδες γρανάζια, παίζουν μέσα στο κουτί το ίδιο αιώνιο ουράνιο κυνηγητό.

Είχε πολλά μυστικά κρυμμένα κάτω από τις χάλκινες αρχαίες σκουριές ο Μηχανισμός. Τα μελέτησε και τα αποκάλυψε ο Τζώνης μαζί με άλλον συμφοιτητή, τον Ξενοφώντα Μουσά, αστροφυσικός και αυτός στo Καποδιστριακό. Μαζί και χωριστά όργωσαν την Ελλάδα να εξηγούν τα μυστήριά του.

Ουράνιο λιμάνι

Ήταν σπουδαίος επιστήμονα ο Τζώνης, για τούτο το Catalina Sky Suruey, το αστεροσκοπείο που παρατηρεί τους «μικροπλανήτες» του ηλιακού συστήματος, προτείνει στην επίσημη νονά των ουρανίων σωμάτων, την International Astronomical Union, o αστεροειδής 2006ΥΒ₅₅ να βαφτιστεί Seiradakis.

Καλή επιλογή θέσης: βρίσκεται δίπλα στον αστεροειδή του Μικρού Πρίγκιπα ο 2006ΥΒ₅₅. Ο Τζώνης που ποτέ δεν φοβήθηκε τη χειρωνακτική δουλειά, θα τον βοηθά να αντιστέκεται στα μπαομπάμπ που απειλούν την επικράτειά του.

Το έχω γράψει εκατό φορές στις σελίδες σου: όνειρό μου είναι να γίνω αστρική σκόνη, να λαμπυρίζω στο Διάστημα, να με στέλνει εδώ και εκεί ο ηλιακός άνεμος - τώρα, όταν γυρίζει σε καταιγίδα και κινδυνεύω, θα πηγαίνω να αράζω στο ήσυχο λιμάνι του αστεροειδούς του Τζώνη. Να μιλάμε για τα παλιά και τα μέλλοντα.

Στη Θεσσαλονίκη αυτός, να γυρίζω εδώ και εκεί μαγκούφης εγώ, δεν συζητήσαμε ποτέ για τη δική μου καταβύθιση στην ιστορία, για το ψώνιο μου με τα αλφαβητάρια και τις μαθηματικές χρήσεις τους.

Είμαι βέβαιος: θα συμφωνούσε απόλυτα μαζί μου. Και θα κάναμε μαζί βουτιές στα καλοκαιρινά νερά, αναζητώντας στους βυθούς το αρχαίο κεραμίδι που θα αποδείκνυε πως το χαραγμένο πρόχειρα πάνω του αλφαβητάριο ήταν απλό κομπιουτεράκι που με αυτό έκαναν πολλαπλασιασμούς οι αρχαίοι. Απλό, αλλά απαραίτητο για να φτιάξουν τον πολύπλοκο Μηχανισμό που μελετούσε ο αγαπημένος Τζώνης.”

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΚΥΨΕΛΙΩΤΗΣ

Εικόνα 1: Το Catalina Sky Survey, το αστεροσκοπείο που παρακολουθεί τους μικροπλανήτες του ηλιακού συστήματος προτείνει στην επίσημη νονά των ουράνιων σωμάτων, την International Astronomical Union ο αστεροειδής 2006 ΥΒ₅₅ να μετονομαστεί σε Seiradakis.