Οι ανανεώσιμες πηγές ενεργείας

ΟΙ ΑΠΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ

    Το 17% της ενέργειας που καταναλώνεται στην χώρα μας παράγεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.) δηλαδή από τον ήλιο, τον αέρα και το νερό. Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς το μερίδιο των ΑΠΕ στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας τα επόμενα 10 χρόνια θα υπερδιπλασιασθεί, για να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί σε Κοινοτικό και Εθνικό επίπεδο για την Πράσινη Ενέργεια και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η βασική πηγή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, θα είναι η αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας, για την οποία τα αρμόδια όργανα έχουν θέσει σχέδιο υλοποίησης «φθηνών» (χαμηλού κόστους) και «γρήγορων» (χωρίς ανάγκη κατασκευής πρόσθετων έργων) επενδύσεων.

    Ο ενεργειακός σχεδιασμός προβλέπει επίσης επενδύσεις σε νέες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής σύγχρονης αντιρρυπαντικής τεχνολογίας και απόσυρση σταδιακή των ρυπογόνων μονάδων της ΔΕΗ (χρησιμοποιούν λυγνίτη και μαζούτ). Το 2009 από τις 53.823 γιγαβατώρες που ήταν η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, οι 6.838 (περίπου 13%) προήλθαν από ΑΠΕ (μικρά και μεγάλα υδροηλεκτρικά αιολικά πάρκα, φωτοβολταϊκά και βιομάζα).

   Το 2010 για το επτάμηνο η ζήτηση έφτασε στις 30369 γιγαβατώρες και η παραγωγή καθαρής (από ΑΠΕ) ξεπέρασε τις 5115 (ποσοστό 16%). Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στις αυξημένες βροχοπτώσεις του προηγούμενου χειμώνα οι οποίες επέτρεψαν την αύξηση της παραγωγής των υδροηλεκτρικών κατά 50% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διαστημα.

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΜΑΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ Ε.Ε.

Σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία η Ελλάδα έχει υποχρέωση να ανεβάσει την συμμετοχή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό ισοζύγιο (περιλαμβάνει ηλεκτροπαραγωγή, μεταφορές χρήσεις ενέργειας στη βιομηχανία, οικιακός τομέας, υπηρεσίες κτλ) σε ποσοστό 18%.

   Με το νόμο 3851/2010 για την ανάπτυξη των ΑΠΕ,  ο εθνικός στόχος έχει τεθεί υψηλότερα στο 20%. Βασικό εργαλείο για την επίτευξη του στόχου αυτού, είναι ο αναπροσανατολισμός του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής προς τις Ανανεώσιμες πηγές με επενδύσεις σε αιολικά πάρκα, φωτοβολταϊκά κλπ που σύμφωνα με το αρμόδιο υπουργείο θα φτάσουν έως το 2020 στα 16 δις ευρώ, σε σύνολο επενδύσεων στον ενεργειακό τομέα. Εκτιμάται όμως ότι θα αγγίξουν τα 22 δις ευρώ. Την επόμενη πενταετία οι επενδύσεις σε ΑΠΕ θα ξεπεράσουν τα 10 δις και θα δημιουργήσουν πάνω από 31.000 θέσεις εργασίας.

ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Ο ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙ Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΗΝ Ε.Ε. ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΕΩΣ ΤΟ 2020 ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

1.       Αιολικά: Η ισχύς των θα φτάσει στα 7500 Μεγαβάτ από 1327 που είναι φέτος

2.       Φωτοβολταϊκά: Από 184 μεγαβάτ που είναι σήμερα θα φτάσει σε 2200 μεγαβάτ.

3.       Υδροηλεκτρικά: Από 3237 μεγαβάτ που είναι σήμερα, θα φτάσει τα 4531 μεγαβατ.

4.       Η γεωθερμία θα φτάσει τα 120 μεγαβατ.

5.       Τα θερμικά ηλιακά συστήματα θα φτάσουν  τα 250 Μεγαβατ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) ο στόχος αυτός είναι εφικτός, διότι ο τομέας των Ανανεώσιμων πηγών Ενέργειας παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον.

    Συγκεκριμένα έχουν κατατεθεί στην Ρυθμιστική Αρχή ενέργειας αιτήσεις για κατασκευή αιολικών πάρκων ισχύος άνω των 1.200 Μεγαβάτ (δηλαδή 60% πάνω από τον στόχο των 7500 μεγαβάτ, ενώ άλλα 471 μεγαβάτ εκκρεμούν για φωτοβολταϊκά, εκτός τις αιτήσεις για μικρά έργα που δεν χρειάζονται άδεια παραγωγής και οι αιτήσεις ανέρχονται σε χιλιάδες μεγαβάτ.

    Με την πρόοδο των ΑΠΕ θα αποσυρθούν λιγνιτικές μονάδες (ρυπογόνες) της ΔΕΗ και το δυναμικό τους θα μειωθεί το 2020 σε 3362 μεγαβάτ (από 4826 μεγαβάτ το 2010, δηλαδή 30%) και οι πετρελαϊκές θα περιορισθούν στα 1378 Μεγαβάτ από 2146 που είναι σήμερα, δηλαδή κατά 36%. Ήδη έχει τεθεί εκτός λειτουργίας η πρώτη μονάδα του Ατμοηλεκτρικού Σταθμού Πτολεμαΐδας μετά από 50 χρόνια λειτουργίας.

   Μέχρι το 2015 θα τεθούν εκτός λειτουργίας 11 ρυπογόνες μονάδες και μέχρι το 2020 άλλες 6. Προβλέπεται ωστόσο κατασκευή δύο νέων λιγνιτικών μονάδων σύγχρονης τεχνολογίας περιορισμού των ρύπων στην Πτολεμαΐδα (600 Μεγαβάτ) και στη Φλώρινα (450 Μεγαβάτ).

Από τις αρχές του 2013 η Ε.Ε. θα επιβαρύνει την ηλεκτροπαραγωγή από συμβατικά καύσιμα (πετρέλαιο, μαζούτ, λιγνίτη κλπ) με ένα «κόστος αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών», το οποίο με την υλοποίηση του παραπάνω σχεδιασμού θα αποφευχθεί, εξοικονομώντας 1,3 δις ευρώ μέσα στην επόμενη δεκαετία.

   Βάσει της οδηγίας της Ε.Ε. από αρχές του 2013 σταματά η δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων που σήμερα ισχύει ως μια συγκεκριμένη ποσότητα CO₂ (διοξειδίου του άνθρακα) και αρχίζει η υποχρεωτική αγορά δικαιωμάτων εκπομπής για το σύνολο του CO₂  που παράγουν ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες συνολικής ισχύος 5200 μεγαβάτ και οι οποίες λειτουργούν με καύσιμο λιγνίτη 2450 μεγαβάτ, φυσικό αέριο 2000 μεγαβάτ και πετρέλαιο 750 μεγαβάτ. Λαμβάνοτας υπόψιν ότι ο λιγνίτης είναι το πιο ακάθαρτο καύσιμο με μεγάλη διαφορά από τα άλλα, η ΔΕΗ θα χάσει τη φθηνότερη ηλεκτροπαραγωγή από τον λιγνίτη που εξασφάλιζε το πιο φθηνό ηλεκτρικό ρεύμα για τους καταναλωτές στην Ε.Ε των 27.

   Το κόστος των ρύπων θα ενσωματωθεί σιγά σιγά στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, δηλαδή θα πληρωθεί από τον καταναλωτή. Λόγος της απόσυρσης των ρυπογόνων μονάδων της ΔΕΗ είναι και η εξαγορά των ρύπων.

ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ ΚΑΙ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ

   Το ενδιαφέρον των επενδυτών αλλά και των επενδυτών στον τομέα των Α.Π.Ε. στρέφεται συχνά στα φωτοβολταϊκά λόγω των υψηλών τιμών πώλησης της ενέργειας που παράγεται από τον ήλιο προς την ΔΕΗ. Ο μεγαλύτερος όμως όγκος των επενδύσεων που θα οδηγήσουν στην επίτευξη του στόχου για συμμετοχή των Ανανεώσιμων πηγών κατά 20% στο ενεργειακό ισοζύγιο, είναι στον τομέα της αιολικής ενέργειας όπου οι τιμές της ενέργειας ΕΙΝΑΙ ΜΕΝ ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΕΣ, η ενεργειακή όμως απόδοση των γεννητριών στη διάρκεια του χρόνου είναι υψηλότερη. Δηλαδή ένα φωτοβολταϊκό πάνελ παράγει κατά την διάρκεια του έτους λιγότερες κιλοβατόρες σε σχέση με μια ανεμογεννήτρια αντίστοιχου κόστους.

Βάσει του τελευταίου νόμου η ηλιακή κιλοβατόρα πωλείται στη ΔΕΗ από τους ιδιώτες παραγωγούς 400-550 E/mwh (ευρώ/μεγαβατώρα) (ανάλογα με την ισχύ του σταθμού και τον τόπο εγκατάστασης, νησιά ή διασυνδεδεμένο σύστημα, οικιακές στέγες κτλ). Η δε τιμή πώλησης της mwh (μεγαβατώρας) είναι 87,85 στην ηπειρωτική χώρα και τα διασυνδεδεμένα νησιά και 99,45 ευρώ στα μη διασυνδεδεμένα νησιά. Οι τιμές για την αιολική ενέργεια προσαυξάνονται κατά 20% αν η επένδυση έγινε χωρίς επιδότηση από τον αναπτυξιακό νόμο ενώ προβλέπεται η δυνατότητα επιπλέον προσαύξησης έως 25% για αιολικά πάρκα σε μη διασυνδεδεμένα νησιά και βραχονησίδες, εφόσον ο επενδυτής αναλαμβάνει και το κόστος κατασκευής του δικτύου διιασύνδεσης. Για αιολικά πάρκα σε περιοχές χαμηλού αιολικού δυναμικού οι οποίες όμως μπορεί να προσφέρονται για την εγκατάσταση ανεμογεννητριών αν βρίσκονται κοντά σε ήδη υπάρχοντα δίκτυα που μπορούν να απορροφήσουν άμεσα την ενέργεια.

   Μια επένδυση σε περιοχές χαμηλού αιολικού δυναμικού μπορεί να είναι πιο συμφέρουσα αν γειτνιάζει σε δίκτυα σε σχέση με μια επένδυση π.χ. σε μια βραχονησίδα ή μη διασυνδεδεμένο νησί όπου φυσά περισσότερο (παράγεται μεγαλύτερη ενέργεια από τις ανεμογεννήτριες) αλλά χρειάζονται πρόσθετες επενδύσεις για την κατασκευή των δικτύων μεταφοράς. Με αυτόν τον τρόπο σχεδιάζεται η ταχεία υλοποίηση «φθηνών» αιολικών πάρκων που θα επιτρέψουν την επίτευξη του στόχου. Για να συμβεί αυτό σύμφωνα με το σχεδιασμό τα επόμενα χρόνια (από το 2011 έως το 2019) θα πρέπει να εγκαθίστανται 600 μεγαβάτ αιολικών πάρκων το χρόνο, έναντι 1000 μεγαβάτ περίπου, που είναι η συνολική ισχύς των αιολικών τα οποία έχουν κατασκευασθεί και λειτουργούν μέχρι σήμερα.

Τζατζάνης Ευστράτιος

Μηχ/γος Μηχ/κός